ارزیابی پیشرفت علمی مطالعات اقتصاد کلان ایران در دوره 86-1379: یک رویکرد روش شناختی

دو دهه اخیر را می توان دوره رشد کمی دوره تحصیلات تکمیلی در رشته اقتصاد و زیر رشته های آن از جمله اقتصاد کلان دانست که نتیجه طبیعی آن رشد بالای مطالعات اقتصاد کلان بوده است. گام بعدی پس از دستیابی به رشد کمی, ارزیابی این پژوهش ها از ابعاد گوناگون از جمله پیشرفت علمی است که رساله حاضر از جنبه روش شناختی بدان پرداخته است. برای این کار، از نسخه ابزارگرایانه «حل مسأله به مثابه پیشرفت علمی» لائودن بهره برده شده است. به علاوه برای بررسی عوامل تأثیرگذار در پیشرفت علمی مطالعات اقتصاد کلان، ابتدا با بررسی تاریخچه 70 ساله اقتصاد کلان، الگویی برای ساختار تحول آن توسعه یافت. این الگو نشان می دهد پیشرفت نظری اقتصاد کلان تحت تأثیر سه عامل دیدگاهها، شواهد و روشهای فنی در بستر جامعه علمی است. آزمون دو فرضیه مربوط به ارزیابی پیشرفت علمی مطالعات اقتصاد کلان ایران نشان می دهد این مطالعات اولاً به طور عمده به حل مسائل کاربردی اختصاص دارد، ثانیاً موضوعات مربوط به آنها منطبق با اولویت های کشور نبوده است. آزمون فرضیه های چهارگانه مربوط به عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت علمی از طریق تحلیل محتوای مطالعات اقتصاد کلان ایران صورت گرفت. آزمون این 4 فرضیه نشان می دهد در مطالعات اقتصاد کلان ایران از شواهد برای توسعه الگوهای فنی استفاده نشده است، الگوها و روشهای فنی توسعه نیافته است و مطالعات با سایر مطالعات فارسی دارای ارتباط روش شناختی نیست. فرضیه راجع به عدم تصریح دیدگاهها و الگوهای فنی رد شد. به علاوه بررسی ها نشان دهنده سیطره فرمالیسم ریاضی، به ویژه روش های اقتصادسنجی، بر روش شناسی مطالعات است. بررسیهای نظری نشان میدهد نظریات لائودن قابلیت استفاده زیادی، هم در زمینه ارزیابی پیشرفت علمی و هم دلایل احتمالی عدم پیشرفت علمی، دارد.